കാലം മായ്ക്കാത്ത വീരസ്മരണ-1971-ലെ ഇന്ത്യ-പാക് യുദ്ധത്തിന്റെ സ്മരണ

1971 ഡിസംബർ 16 ന് ഇന്ത്യ നേടിയ നിർണായക വിജയത്തിൻ്റെ ഓർമ്മ പുതുക്കുന്ന ദിനമാണ് വിജയ് ദിവസ്.  ഇന്നത്തെ ബംഗ്ലാദേശ്ജ നതയ്ക്കെതിരെ പാകിസ്ഥാൻ നടത്തിയ ക്രൂരമായ അടിച്ചമർത്തലുകളാണ് യുദ്ധത്തിന് കാരണം. 

"ഒരു രാജ്യം ഒരു ജനതയുടെ ദുരിതത്തിൽ കണ്ണടയ്ക്കുന്നെങ്കിൽ, അത് സ്വന്തം ധാർമികതയുടെ നാശത്തിലേക്കാണ് വഴിയൊരുക്കുന്നത്. ഭാരതം അതാഗ്രഹിച്ചില്ല." — പ്രധാനമന്ത്രി ഇന്ദിരാഗാന്ധി (1971 യുദ്ധാനന്തരം)

ഇന്ന്, ഡിസംബർ 16, ഇന്ത്യൻ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും നിർണ്ണായകമായ വിജയങ്ങളിൽ ഒന്നിനെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്ന വിജയ് ദിവസ്. 1971-ലെ ഇൻഡോ-പാക് യുദ്ധത്തിൽ ഇന്ത്യ നേടിയ അവിസ്മരണീയമായ വിജയത്തിന്റെയും, അതുവഴി ബംഗ്ലാദേശ് ഒരു പരമാധികാര രാഷ്ട്രമായി പിറവിയെടുത്തതിൻ്റെയും സ്മരണ പുതുക്കുന്ന ദിനമാണിത്. കേവലമൊരു സൈനിക നേട്ടത്തിനപ്പുറം, നീതിക്കുവേണ്ടിയും മാനുഷിക മൂല്യങ്ങൾ ഉയർത്തിപ്പിടിച്ചും ഇന്ത്യ ലോകത്തിന് മുന്നിൽ സ്വീകരിച്ച ധാർമിക നിലപാടിന്റെ പ്രതീകമാണ് ഈ ദിനം.

യുദ്ധത്തിൻ്റെ യഥാർത്ഥ വേരുകൾ

1971-ലെ യുദ്ധം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നതിൻ്റെ അടിസ്ഥാനം 1947-ലെ വിഭജനത്തിനുശേഷം കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാൻ (ഇന്നത്തെ ബംഗ്ലാദേശ്) അനുഭവിച്ച കടുത്ത വിവേചനമായിരുന്നു.

• രാഷ്ട്രീയ വിവേചനം: ജനസംഖ്യയിൽ ഭൂരിപക്ഷമായിരുന്നിട്ടും കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാനിലെ ബംഗാളി ജനതയെ രാഷ്ട്രീയമായി അടിച്ചമർത്തുകയും, പശ്ചിമ പാകിസ്ഥാൻ (ഇന്നത്തെ പാകിസ്ഥാൻ) ഭരണവർഗ്ഗം അധികാരം കൈയാളുകയും ചെയ്തു.
• സാംസ്കാരിക അടിച്ചമർത്തൽ: ബംഗാളി ഭാഷയെ നിഷേധിച്ച് ഉറുദു മാത്രം ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി അടിച്ചേൽപ്പിക്കാൻ ശ്രമിച്ചത് ഭാഷാപരമായ പ്രക്ഷോഭങ്ങൾക്ക് കാരണമായി.
• തെരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലം അട്ടിമറിക്കൽ: 1970-ലെ പാകിസ്ഥാൻ പൊതുതിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാനിലെ ഷെയ്ഖ് മുജിബുർ റഹ്മാൻ്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള അവാമി ലീഗ് ഭൂരിപക്ഷം നേടി. എന്നാൽ ഈ ഫലം അംഗീകരിക്കാൻ പശ്ചിമ പാകിസ്ഥാൻ ഭരണകൂടം (ജനറൽ യഹ്യാ ഖാൻ) വിസമ്മതിച്ചു. ഇതോടെ കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാനിൽ പ്രക്ഷോഭങ്ങൾ ശക്തമായി.

ഓപ്പറേഷൻ സെർച്ച് ലൈറ്റും അഭയാർത്ഥി പ്രളയവും

പ്രക്ഷോഭങ്ങളെ അടിച്ചമർത്തുന്നതിനായി 1971 മാർച്ച് 25-ന് പാക് സൈന്യം കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാനിൽ 'ഓപ്പറേഷൻ സെർച്ച് ലൈറ്റ്' എന്ന പേരിൽ ക്രൂരമായ സൈനിക നടപടി ആരംഭിച്ചു. ഈ ഓപ്പറേഷൻ ലക്ഷക്കണക്കിന് ബംഗാളി പൗരന്മാരുടെയും ബുദ്ധിജീവികളുടെയും വിദ്യാർത്ഥികളുടെയും കൂട്ടക്കൊലയിലേക്ക് നയിച്ചു. സ്ത്രീകളെ ലൈംഗികമായി പീഡിപ്പിക്കുന്നത് ഒരു യുദ്ധതന്ത്രമായി പാക് സൈന്യം ഉപയോഗിച്ചു. ഈ കൊടുംക്രൂരതകളിൽ നിന്ന് രക്ഷതേടി ഏകദേശം ഒരു കോടിയിലധികം (10 ദശലക്ഷം) ബംഗാളി അഭയാർത്ഥികൾ ഇന്ത്യയുടെ അതിർത്തി സംസ്ഥാനങ്ങളിലേക്ക് പലായനം ചെയ്തു. ഇത് പശ്ചിമ ബംഗാൾ, ത്രിപുര, അസം തുടങ്ങിയ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ വലിയ സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, സുരക്ഷാ പ്രതിസന്ധി സൃഷ്ടിച്ചു.

• മുക്തി ബാഹിനിക്കുള്ള പിന്തുണ: ഇന്ത്യ, ബംഗാളി വിമോചന സേനയായ മുക്തി ബാഹിനിക്ക് സൈനിക പരിശീലനവും ആയുധങ്ങളും നൽകി പിന്തുണച്ചു.

യുദ്ധത്തിൻ്റെ തുടക്കം- ഡിസംബർ 3, 1971

അഭയാർത്ഥി പ്രശ്‌നത്തിന് നയതന്ത്രപരമായ പരിഹാരം കണ്ടെത്താനുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ശ്രമങ്ങൾ പരാജയപ്പെട്ടതോടെ, സ്ഥിതിഗതികൾ യുദ്ധത്തിലേക്ക് നീങ്ങി. 1971 ഡിസംബർ 3-ന് വൈകുന്നേരം, പാകിസ്ഥാൻ വ്യോമസേന ഇന്ത്യയിലെ 11 വ്യോമതാവളങ്ങളിൽ 'ഓപ്പറേഷൻ ചെങ്കിസ് ഖാൻ' എന്ന പേരിൽ മുൻകൂർ വ്യോമാക്രമണം നടത്തി. ഇതോടെ യുദ്ധം ഔദ്യോഗികമായി ആരംഭിച്ചു. ഈ ആക്രമണത്തിന് മറുപടിയായി പ്രധാനമന്ത്രി ഇന്ദിരാഗാന്ധി ഇന്ത്യ യുദ്ധത്തിലാണെന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ചു. അന്നത്തെ കരസേനാ മേധാവി 'ഫീൽഡ് മാർഷൽ സാം മനേക്‌ഷാ'യുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ഇന്ത്യൻ സായുധ സേന ശക്തമായ തിരിച്ചടിക്കുവൻ തുടങ്ങി.

13 ദിവസത്തെ യുദ്ധവും നിർണായക സൈനിക നീക്കങ്ങളും

യുദ്ധം കേവലം 13 ദിവസമാണ് നീണ്ടുനിന്നത്. ഇന്ത്യയുടെ സൈന്യം കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറുമുള്ള പോരാട്ട മുന്നണികളിൽ തികഞ്ഞ ഏകോപനത്തോടെ പ്രവർത്തിച്ചു:

• കിഴക്കൻ മുന്നണി (ബംഗ്ലാദേശ്): ഇന്ത്യൻ കരസേനയും മുക്തി ബാഹിനിയും അടങ്ങിയ സംയുക്ത സേന (മിത്രബാഹിനി) അതിവേഗം കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാനിലേക്ക് മുന്നേറി. തലസ്ഥാനമായ ധാക്കയെ ചുറ്റി വളഞ്ഞ് പാക് സൈന്യത്തെ ഒറ്റപ്പെടുത്തി.
• ഓപ്പറേഷൻ ട്രൈഡൻ്റ് ആൻഡ് പൈത്തൺ: ഡിസംബർ 4-ന് ഇന്ത്യൻ നാവികസേന ഓപ്പറേഷൻ ട്രൈഡൻ്റ് വഴി കറാച്ചി തുറമുഖത്ത് മിന്നലാക്രമണം നടത്തി പാക് നാവികസേനയ്ക്ക് കനത്ത നാശനഷ്ടമുണ്ടാക്കി. ഡിസംബർ 8-ന് 'ഓപ്പറേഷൻ പൈത്തൺ' വഴി വീണ്ടും ആക്രമണം തുടർന്നു. ഈ നാവിക നീക്കങ്ങൾ പാകിസ്ഥാൻ്റെ വിതരണ ശൃംഖലയെ തകർത്തു.

ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന കിഴക്കൻ മേഖലയിൽ സമ്പൂർണ്ണ വ്യോമാധിപത്യം സ്ഥാപിച്ചു, ഇത് കരസേനയുടെ മുന്നേറ്റം വേഗത്തിലാക്കി. ഡിസംബർ 14-ന് ധാക്കയിൽ ഗവർണറുടെ വസതിയിൽ നടക്കുകയായിരുന്ന ഉന്നതതല യോഗം ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേന ആക്രമിച്ചത് പാകിസ്ഥാൻ ഭരണകൂടത്തെ ഞെട്ടിച്ചു.

കീഴടങ്ങലും ബംഗ്ലാദേശിൻ്റെ പിറവിയും

സൈനികമായി പൂർണ്ണമായും തകർന്നതോടെ, 1971 ഡിസംബർ 16-ന് പാക് സൈന്യം നിരുപാധികം കീഴടങ്ങാൻ തീരുമാനിച്ചു. ഡിസംബർ 16-ന് ധാക്കയിൽ വെച്ച് പാകിസ്താൻ്റെ ഈസ്റ്റേൺ കമാൻഡ് മേധാവി ജനറൽ അമീർ അബ്ദുള്ള ഖാൻ നിയാസി, ഇന്ത്യൻ ഈസ്റ്റേൺ കമാൻഡ് മേധാവി ലെഫ്റ്റനൻ്റ് ജനറൽ ജഗ്ജിത് സിംഗ് അറോറയ്ക്ക് മുന്നിൽ 'ഇൻസ്ട്രുമെൻ്റ് ഓഫ് സറണ്ടർ' എന്ന രേഖയിൽ ഒപ്പുവെച്ചു. ഏകദേശം 93,000 പാകിസ്താൻ സൈനികരെ ഇന്ത്യ യുദ്ധത്തടവുകാരായി പിടികൂടി. രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിനുശേഷം ഇത്രയും വലിയ സൈനിക കീഴടങ്ങൽ ലോകത്ത് മറ്റെങ്ങും ഉണ്ടായിട്ടില്ല. ഈ വിജയത്തോടെ കിഴക്കൻ പാകിസ്ഥാൻ സ്വതന്ത്ര പരമാധികാര രാഷ്ട്രമായ ബംഗ്ലാദേശ് ആയി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടു.

യുദ്ധാനന്തര ഫലങ്ങൾ: ധാർമ്മിക വിജയം

യുദ്ധത്തിലെ സൈനിക വിജയത്തേക്കാൾ പ്രധാനമായിരുന്നു ഇന്ത്യയുടെ യുദ്ധാനന്തര സമീപനം:

• യുദ്ധത്തിൽ പിടിച്ചെടുത്ത ഒരു പ്രദേശവും ഇന്ത്യ സ്വന്തമാക്കാൻ ശ്രമിച്ചില്ല, ഇത് ഇന്ത്യയുടെ ലക്ഷ്യം മാനുഷികമായിരുന്നു എന്ന് തെളിയിച്ചു. 93,000 
• യുദ്ധത്തടവുകാരോട് ജനീവ കൺവെൻഷൻ പ്രകാരം മാന്യമായി പെരുമാറുകയും, പിന്നീട് അവരെ പാകിസ്ഥാന് കൈമാറുകയും ചെയ്തു.
•  യുദ്ധസമയത്ത് അമേരിക്ക (നിക്കസൺ ഭരണകൂടം) പാകിസ്ഥാനെ പിന്തുണച്ചുകൊണ്ട് തങ്ങളുടെ ഏഴാം കപ്പൽവ്യൂഹത്തെ ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിലേക്ക് അയക്കാൻ ശ്രമിച്ചപ്പോൾ, ഇന്ത്യയുമായുള്ള കരാർ പ്രകാരം സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ ഇന്ത്യക്ക് നയതന്ത്രപരമായ പിന്തുണ നൽകി.

 ലോകശക്തികളുടെ സമ്മർദ്ദത്തിന് വഴങ്ങാതെ ഇന്ത്യ സ്വീകരിച്ച നിലപാട് തന്ത്രപരമായ സ്വയംഭരണാവകാശം എന്നതിന് അടിവരയിട്ടു. ഈ യുദ്ധത്തിൽ 3,900-ഓളം ഇന്ത്യൻ സൈനികർ വീരമൃത്യു വരിച്ചു. അവരുടെ ത്യാഗത്തെയും ധീരതയെയും ഓർമ്മിക്കാനാണ് എല്ലാ വർഷവും ഡിസംബർ 16 വിജയ് ദിവസ് ആയി ആചരിക്കുന്നത്.