പത്തടി നീളവും എട്ടടി വീതിയും, ഇത് ഒറ്റക്കല്ലിൽ തീർത്ത ചരിത്രം; കോട്ടുക്കൽ ​ഗുഹാക്ഷേത്രത്തിന്റെ വിവരങ്ങളിങ്ങനെ

കൊല്ലം ജില്ലയിലെ ഇട്ടിവ ഗ്രാമപഞ്ചായത്തിൽ കോട്ടുക്കൽ എന്ന പ്രദേശത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഏക ശിലയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ക്ഷേത്രമാണ് കോട്ടുക്കൽ ഗുഹാ ക്ഷേത്രം. എ ഡി ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിനും പതിനൊന്നിനും ഇടയ്ക്ക് ക്ഷേത്ര നിർമ്മിതി നടന്നതായി കരുതപ്പെടുന്നു.

ഗുഹാ ക്ഷേത്രങ്ങളാൽ സമ്പന്നമാണ് കേരളം. പ്രാചീന കേരളത്തിൽ പത്തോളം ഗുഹാക്ഷേത്രങ്ങളുണ്ടെന്നാണ് വിവരങ്ങൾ. കേരള ചരിത്രത്തിലും സംസ്കാരത്തിലും ഇത്തരം ​ഗുഹാക്ഷേത്രങ്ങളുടെ സംഭാവനകൾ ചെറുതല്ല. പറഞ്ഞുവരുന്നത് ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം നാട്ടിലെ സുപ്രധാനമായ ഒരു ​ഗുഹാക്ഷേത്രത്തെപ്പറ്റിയാണ്; കോട്ടുക്കൽ ​ഗുഹാക്ഷേത്രം.

കൊല്ലം ജില്ലയിലെ അഞ്ചലിനടുത്തുള്ള ഇട്ടിവ ഗ്രാമപഞ്ചായത്തിൽ കോട്ടുക്കൽ എന്ന പ്രദേശത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഏക ശിലയിൽ കൊത്തിയെടുത്ത ക്ഷേത്രമാണ് കോട്ടുക്കൽ ഗുഹാ ക്ഷേത്രം. ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചതിന് കൃത്യമായ രേഖകളില്ലാത്തതുകൊണ്ടുതന്നെ ക്ഷേത്രോൽപ്പത്തിയെക്കുറിച്ച് വ്യത്യസ്തമായ അഭിപ്രായമാണ് ചരിത്രകാരന്മാർക്കുള്ളത്. എ ഡി ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിനും പതിനൊന്നിനും ഇടയ്ക്ക് ക്ഷേത്ര നിർമ്മിതി നടന്നതായാണ് കരുതപ്പെടുന്നത്. യന്ത്രങ്ങളുടെ സഹായമില്ലാതെ പരമ്പരാഗതമായ ഉപകരണങ്ങളുടെ സഹായത്തോടെയാണ് ക്ഷേത്രം കൊത്തി എടുത്തിട്ടുള്ളത്. പാണ്ഡ്യ രാജാവ് ആധിപത്യം സ്ഥാപിച്ച കാലത്തോ അതിനു ശേഷമോ ആയിരിക്കണം കോട്ടുക്കൽ ഗുഹാക്ഷേത്രം ഉണ്ടായിട്ടുളളതെന്നാണ് ചരിത്രകാരന്മാർ പറയുന്നത്. ശിവ പ്രതിഷ്ഠയും ശിവന്റെ ഭൂതഗണാംഗമായ ശൂലധാരിയായ കാവൽക്കാരനും ഉളള ക്ഷേത്രങ്ങൾ പാണ്ടി ദേശത്തുണ്ടായത് ജടില പരാന്തകന്റെ കാലഘട്ടത്തോടടുത്താണ്. സമാന പ്രത്യേകതയാണ് കോട്ടുക്കൽ ഗുഹാക്ഷേത്രത്തിലും കാണാൻ കഴിയുന്നത്. നിലവിൽ ചരിത്ര പ്രസിദ്ധമായ ഈ ക്ഷേത്രം കേരള സർക്കാരിന്റെ സംരക്ഷണയിലാണുള്ളത്.

കറ്റിക്കൽ ക്ഷേത്രമെന്നും കൽതൃക്കോവിൽ എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ഈ ഗുഹാ ക്ഷേത്രം പതിനൊന്ന് സെന്റ് സ്ഥലത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ക്ഷേത്രം പുരാവസ്തുവകുപ്പിന്റെ അധീനതയിലാണ്. പൂജയും മറ്റും തിരുവിതാംകൂർ ദേവസ്വം ബോർഡിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ നടക്കുന്നു. കുംഭ മാസത്തിലെ ശിവരാത്രി ദിവസമാണ് ഉത്സവം നടക്കുന്നത്.

ഒറ്റപ്പാറയിൽ കിഴക്കോട്ട് അഭിമുഖമായാണ് ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. പത്തടി നീളവും എട്ടടി വീതിയുമുള്ള രണ്ടു മുറികളുണ്ട്. ഈ മുറികളിലാണ് രണ്ട് ശിവലിംഗങ്ങൾ പാറയാൽ നിർമ്മിച്ച പീഠത്തിൽ സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നത്. മുറികൾക്കു പുറത്ത് പാറയിൽ കൊത്തിയ ഗണപതി വിഗ്രഹവുമുണ്ട്. തെക്കു ഭാഗത്തെ മുറികൾക്കു മുന്നിൽ അഷ്ടകോണിൽ നിർമ്മിച്ച കൽമണ്ഡപമുണ്ട്. മണ്ഡപത്തിന്റെ ഒരു ഭിത്തിയിൽ ഗണപതിയുടെയും മറു വശത്ത് നന്ദികേശന്റെയും രൂപങ്ങൾ കൊത്തി വെച്ചിരിക്കുന്നു. ശിവലിംഗമാണ് പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠ. വടക്കു വശത്തെ മുറിക്കു മുന്നിൽ ഭൂത ഗണത്തിൽ ഹനുമാന്റെയും നന്ദികേശന്റെയും രൂപങ്ങളുണ്ട്. ചതുരാകൃതിയിലുള്ള മുറികളുടെ വാതിലുകളും പ്രതിഷ്ഠകളും ഒറ്റപ്പാറയിൽ കൊത്തിയെടുത്തവയാണ്. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മുന്നിൽ കൊടിയ വേനലിലും വറ്റാത്ത ഒരു കുളമുണ്ട്. മഴ പെയ്താൽ വെള്ളം ഒഴുകിപ്പോകുന്നതിനുള്ള ഓവുചാലുകളുമുണ്ട്. കൂടാതെ യോഗീശ്വരനെ പൂജിക്കുന്ന ഒരു കല്ല് ക്ഷേത്രമുറ്റത്തും ചുമ്മാട്പാറ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു പാറ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പിന്നിലും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.

ക്ഷേത്ര ഐതിഹ്യം

കോട്ടുക്കൽ ​ഗുഹാക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഒന്നിലധികം ഐതിഹ്യങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്. ശിവന്റെ ഭൂതഗണങ്ങൾ ചുമന്നുകൊണ്ടുവന്ന പാറയായ ഇതിനെക്കുറിച്ച് ശിവഭക്തനായ സന്യാസിക്ക് സ്വപ്നദർശനം ലഭിക്കുകയും അദ്ദേഹം ഈ പാറയിൽ ശിവക്ഷേത്രം നിർമ്മിക്കുകയും ചെയ്തു എന്നതാണ് ഒരു ഐതിഹ്യം. ശിവഭക്തരായ രണ്ട് ദേവതകൾ ബ്രഹ്മ മുഹൂർത്തത്തിൽ ക്ഷേത്ര സ്ഥാപനം നടത്തുക എന്ന ഉദ്ദേശ്യത്തോടെ ആകാശ മാർഗ്ഗത്തിൽ സഞ്ചരിക്കുകയും ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന സ്ഥലമെത്തിയപ്പോൾ കോഴി കൂവുകയും ചെയ്തെന്നും സൂര്യോദയമാണെന്ന് കരുതി ക്ഷേത്രം ഇവിടെ സ്ഥാപിച്ചെന്നുമുള്ളത് മറ്റൊരു ഐതിഹ്യമായും കരുതപ്പെടുന്നു.