ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ ഏറ്റെടുക്കുന്നതിന് സംസ്ഥാനങ്ങളെ സാമ്പത്തികമായി സഹായിക്കുന്നതിന് ഘനവ്യവസായ മന്ത്രാലയം ഒരു പേയ്‌മെൻ്റ് സെക്യൂരിറ്റി മാനേജ്‌മെൻ്റ് (പിഎസ്എം) ഫോർമുല ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വൈദ്യുത പൊതുഗതാഗതം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള കേന്ദ്രത്തിന്‍റെ ശ്രമത്തിന് ഒരു ഉദാഹരണമാണിത്.
ഇന്ത്യൻ ഓട്ടോമോട്ടീവ് വ്യവസായം രാജ്യത്ത് സുസ്ഥിര മൊബിലിറ്റി സൊല്യൂഷനുകളിലേക്കുള്ള ഒരു മാറ്റത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. രാജ്യത്ത് വൈദ്യുത വാഹനങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് കേന്ദ്ര സർക്കാർ സജീവമായ നടപടികൾ സ്വീകരിച്ചുവരികയാണ്. സ്വകാര്യ ഇലക്ട്രിക് വാഹനങ്ങൾക്ക് പുറമേ, ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ പോലുള്ള പൊതുഗതാഗതത്തിനായി ഇലക്ട്രിക് വാഹനങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിനുള്ള തന്ത്രങ്ങളും സർക്കാർ ആവിഷ്‍കരിക്കുന്നു.
ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ ഏറ്റെടുക്കുന്നതിന് സംസ്ഥാനങ്ങളെ സാമ്പത്തികമായി സഹായിക്കുന്നതിന് ഘനവ്യവസായ മന്ത്രാലയം ഒരു പേയ്‌മെൻ്റ് സെക്യൂരിറ്റി മാനേജ്‌മെൻ്റ് (പിഎസ്എം) ഫോർമുല ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വൈദ്യുത പൊതുഗതാഗതം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള കേന്ദ്രത്തിന്‍റെ ശ്രമത്തിന് ഒരു ഉദാഹരണമാണിത്. ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ വിതരണം ചെയ്യുന്ന നിർമ്മാണ കമ്പനികൾക്ക് കാലതാമസം കൂടാതെ പേയ്‌മെൻ്റുകൾ ലഭിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഈ ഫോർമുല ഉറപ്പാക്കുന്നു. കൂടാതെ ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾക്കുള്ള ഉടനടി പണമടയ്ക്കുന്നതിന് സംസ്ഥാന ഗതാഗത വകുപ്പിന് ബാധ്യതയില്ലാതാക്കുന്നു.
ഈ ഫോർമുല പ്രകാരം രാജ്യത്തെ പതിനഞ്ച് സംസ്ഥാനങ്ങൾ ഡീസൽ മുതൽ ഇലക്ട്രിക് ബസുകളിലേക്ക് മാറാൻ തയ്യാറാണ്. ഗുജറാത്ത്, മഹാരാഷ്ട്ര, രാജസ്ഥാൻ, മധ്യപ്രദേശ്, ഹരിയാന, ഉത്തർപ്രദേശ്, തമിഴ്‌നാട്, പഞ്ചാബ് എന്നിവയാണ് ഈ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ. പിഎസ്എം ഫോർമുലയുടെ രൂപരേഖ തയ്യാറാക്കുന്ന കാബിനറ്റ് കുറിപ്പ് മന്ത്രാലയം തയ്യാറാക്കിയിട്ടുണ്ട്.
ഈ വർഷം ഒരു ലക്ഷത്തിലധികം ഡീസൽ ബസുകൾക്ക് പകരം ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ സ്ഥാപിക്കാനുള്ള ആലോചനയിലാണ്. എന്നിരുന്നാലും, ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ വാങ്ങുന്നതിനുള്ള ഗണ്യമായ ചിലവ് സംസ്ഥാന ഗതാഗത വകുപ്പുകൾക്ക് ഒരു വെല്ലുവിളിയാണ്. അവർക്ക് മുഴുവൻ തുകയും ഒറ്റയടിക്ക് നൽകാൻ കഴിയില്ല. കടത്തിന് ബസുകൾ നൽകിയാൽ പണം വൈകുമോയെന്ന ആശങ്കയും ഇലക്ട്രിക് ബസ് നിർമാതാക്കൾക്ക് ഉണ്ട്.
അതുകൊണ്ടുതന്നെ നിർമ്മാണ കമ്പനി സംസ്ഥാന ഗതാഗത വകുപ്പുകൾക്ക് ബസുകൾ വിതരണം ചെയ്യുന്ന ഒരു പേയ്‌മെൻ്റ് ഘടന സ്ഥാപിച്ചുകൊണ്ട് കേന്ദ്ര സ‍ക്കാർ ഈ ആശങ്കകളെ ഒഴിവാക്കുന്നു. കൂടാതെ പേയ്‌മെൻ്റുകൾ പ്രതിമാസ അല്ലെങ്കിൽ ത്രൈമാസ അടിസ്ഥാനത്തിൽ തവണകളായി നടത്തുന്നു. ഗതാഗത വകുപ്പിനെ പ്രതിനിധീകരിച്ച് സംസ്ഥാന സർക്കാർ പണമടയ്ക്കൽ ഉറപ്പ് നൽകുന്നു. ഗതാഗത വകുപ്പോ സംസ്ഥാന സർക്കാരോ പണമടയ്ക്കാത്ത സാഹചര്യത്തിൽ, എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളും ആർബിഐയിൽ അക്കൗണ്ടുകൾ സൂക്ഷിക്കുന്നതിനാൽ സംസ്ഥാന സർക്കാരിൻ്റെ ആർബിഐ അക്കൗണ്ടിൽ നിന്ന് പേയ്‌മെൻ്റ് കുറയ്ക്കുന്നു.
പിഎസ്എമ്മിന് കീഴിൽ ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ വിതരണം ചെയ്യാൻ തുടങ്ങിയാൽ, മറ്റ് സംസ്ഥാനങ്ങളും ഇത് പിന്തുടരുകയും അതത് പ്രദേശങ്ങളിൽ ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്യുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. നിലവിൽ 15 ലക്ഷം ഡീസൽ, സിഎൻജി ബസുകൾ രാജ്യത്തുടനീളം സർവീസ് നടത്തുന്നുണ്ടെങ്കിലും 4000 ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ മാത്രമാണ് സർവീസ് നടത്തുന്നത്. ഇലക്ട്രിക് ബസുകളുടെ സ്വീകാര്യത പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി പിഎസ്എം നടപ്പാക്കുന്നതിനുള്ള വ്യവസ്ഥകളും നടപ്പ് സാമ്പത്തിക വർഷത്തെ ബജറ്റിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.