തൊഴിലില്ലായ്മയും അഴിമതിയും; തെരുവുകളില്‍ കലാപത്തിന് ആഹ്വാനം ചെയ്ത് ജനങ്ങള്‍
സര്‍ക്കാര്‍ നയങ്ങള്‍ക്കെതിരെ ഇറാഖില്‍ പ്രതിഷേധങ്ങള്‍ ശക്തിയാര്‍ജ്ജിക്കുന്നു. തൊഴിലില്ലായ്മ, പൊതുസേവനത്തിലെ അനാസ്ഥ, അഴിമതി തുടങ്ങിയവക്കെതിരേ യുവാക്കള്‍ തലസ്ഥാനമായ ബഗ്ദാദില്‍ ചൊവ്വാഴ്ച ആരംഭിച്ച പ്രക്ഷോഭം അതിവേഗത്തിലാണ് രാജ്യവ്യാപകമായി പടര്‍ന്നത്. ജനകീയപ്രക്ഷോഭം സംഘര്‍ഷത്തിലേക്ക് നീങ്ങിയതോടെ ഇറാഖി തലസ്ഥാനമായ ബഗ്ദാദിലും ദക്ഷിണ നഗരങ്ങളിലും സര്‍ക്കാര്‍ അനിശ്ചിതകാല കര്‍ഫ്യൂ ഏര്‍പ്പെടുത്തി. പൊലീസ് പ്രക്ഷോഭകര്‍ക്ക് നേരെ വിവിധയിടങ്ങളില്‍ നടത്തിയ വെടിവയ്പ്പില്‍ 27 പേര്‍ കൊല്ലപ്പെടുകയും നൂറു കണക്കിന് പേര്‍ക്ക് പരിക്കേല്‍ക്കുകയും ചെയ്തു. തെക്കന്‍ നഗരമായ അമാറയില്‍ ഇന്നലെ വെടിവെപ്പില്‍ മാത്രം കൊല്ലപ്പെട്ടത് 4 പേരാണ്. ദഹിഖര്‍ പ്രവിശ്യയില്‍ ഒരാളും. ആകെ 600 ഓളം പേര്‍ക്ക് പരിക്കേറ്റതായാണ് പുറത്ത് വരുന്ന റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍.
ഒരു വർഷം മുമ്പ് മഹ്ദി പ്രധാനമന്ത്രിയായതിനുശേഷം നടന്ന ഏറ്റവും വലിയ പ്രതിഷേധമാണ് ഇപ്പോള്‍ നടക്കുന്നത്. എന്നാല്‍ ഈ പ്രതിഷേധങ്ങള്‍ക്ക് സംഘടിത നേതൃത്വമില്ലെന്ന് തോന്നിപ്പിക്കുന്നാത്. യുഎന്നും യുഎസും അക്രമത്തിൽ ആശങ്ക പ്രകടിപ്പിക്കുകയും ഇറാഖ് അധികൃതരോട് സംയമനം പാലിക്കുകയും ചെയ്തു.
വ്യാഴാഴ്ച മനുഷ്യാവകാശ സംഘടനയായ ആംനസ്റ്റി ഇന്റർനാഷണൽ ബാഗ്ദാദില്‍ തങ്ങളുടെ സുരക്ഷായ്ക്ക് സേനയെ ഏര്‍പ്പാടാക്കാന്‍ ബാഗ്ദാദിലെ സർക്കാരിനോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു.
തലസ്ഥാനത്തെ വിമാനത്താവളത്തിലേക്കും പുറത്തേക്കും യാത്ര ചെയ്യുന്നവർ ഒഴികെ രാജ്യത്തിനകത്ത് മറ്റെല്ലാവർക്കും ബാധകമാകുന്നതരത്തില്‍ അതിരാവിലെ മുതല്‍ ബാഗ്ദാദിൽ അനിശ്ചിതകാല കർഫ്യൂ ആരംഭിച്ചു. ആംബുലൻസുകളെയും മത തീർത്ഥാടകരെയും കർഫ്യൂ ഒഴിവാക്കി.
പ്രധാന റോഡുകളും പാലങ്ങളും സുരക്ഷാ സേന തടഞ്ഞു. സോഷ്യൽ മീഡിയയിൽ പ്രതിഷേധം സംഘടിപ്പിക്കുന്നത് പ്രയാസകരമാക്കി ഇന്‍റര്‍നെറ്റ് സേവനങ്ങളും നിഷേധിച്ചു.
ആയിരക്കണക്കിന് പ്രക്ഷോഭകർ തഹ്‌രിർ സ്‌ക്വയറിലും പരിസരത്തും ഒത്തുകൂടി. “സർക്കാർ വീഴുന്നതുവരെ ഞങ്ങൾ തുടരും,” തൊഴിലില്ലാത്ത യൂണിവേഴ്സിറ്റി ബിരുദധാരിയായ 22 കാരനായ അലി എഎഫ്‌പിയോട് പറഞ്ഞു.
സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ കൈയില്‍ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് പണമുണ്ടാകാം പക്ഷേ എന്‍റെ കൈയില്‍ 250 ലിറ പോലും എടുക്കാനില്ല അവള്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു.
ബാഗ്ദാദിലും ഷിയ മുസ്ലീങ്ങള്‍ക്ക് ആധിപത്യമുള്ള തെക്കന്‍ പ്രദേശങ്ങളിലും അക്രമം കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ വടക്കൻ കുർദിഷ് പ്രദേശങ്ങളും പടിഞ്ഞാറ് സുന്നി ഭൂരിപക്ഷ പ്രദേശങ്ങളും ശാന്തമായി തുടരുന്നു.
തലസ്ഥാനത്തും തെക്കൻ നഗരങ്ങളായ അമര, ദിവാനിയ, ഹില്ല, നാസിരിയ എന്നിവിടങ്ങളിലും പ്രതിഷേധക്കാർ കൊല്ലപ്പെട്ടതായി, വ്യാഴാഴ്ച പൊലീസും ആശുപത്രി വൃത്തങ്ങളും പറഞ്ഞു. നൂറുകണക്കിന് പേർക്ക് പരിക്കേറ്റു.
സർക്കാർ ഓഫീസുകളും വിദേശ എംബസികളും സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ബാഗ്ദാദിലെ ഗ്രീൻ സോണിൽ ബുധനാഴ്ച രാത്രിയില്‍ സ്ഫോടനങ്ങൾ കേട്ടതായി റിപ്പോര്‍ട്ടുകളുണ്ട്.
സ്ഫോടനത്തെക്കുറിച്ച് ഇറാഖ് സുരക്ഷാ സേന അന്വേഷിക്കുന്നുണ്ടെന്നും ഇറാഖിലെ ഇസ്ലാമിക് സ്റ്റേറ്റ് ഗ്രൂപ്പിനെതിരെ പോരാടുന്ന യുഎസ് നേതൃത്വത്തിലുള്ള സഖ്യത്തെ സ്ഫോടനം ബാധിച്ചിട്ടില്ലെന്നുമാണ് സേനാവൃത്തങ്ങള്‍ അറിയിച്ചത്.
ഇറാഖിലെ ഉയർന്ന യുവജന തൊഴിലില്ലായ്മാ നിരക്ക്, അതിൻറെ കടുത്ത പൊതുസേവനങ്ങൾ, വിട്ടുമാറാത്ത അഴിമതി എന്നിവയിൽ നിരാശയുണ്ടായതിന്‍റെ ഫലമായാണ് പ്രതിഷേധം.
“ഞാൻ ഇതുവരെ സംസാരിച്ച പ്രകടനക്കാർ പറഞ്ഞത് ഈ പ്രതിഷേധം ഒരു അടിത്തട്ടിലുള്ള പ്രസ്ഥാനമാണെന്ന്, വിവിധതരം ആളുകൾ - പുരുഷന്മാർ, സ്ത്രീകൾ, ബിരുദധാരികൾ, തൊഴിലില്ലാത്തവർ , പ്രായമായവർ - കഴിഞ്ഞ വർഷങ്ങളിൽ ശേഖരിച്ച പരാതികളെല്ലാം അവരിപ്പോള്‍ എടുത്തിടുകയാണ്. " എന്നാണ് ബാഗ്ദാദ് ആസ്ഥാനമായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഒരു പത്രപ്രവർത്തകയായ സിമോണ ഫോൾട്ടിൻ ബിബിസിയോട് പറഞ്ഞത്.
"അവരെല്ലാം ഏതെങ്കിലും രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയുടെ പങ്കാളിത്തം നിഷേധിച്ചു. വാസ്തവത്തിൽ, അവർ ഇവിടത്തെ രാഷ്ട്രീയ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ അങ്ങേയറ്റം വിലക്കപ്പെട്ടവരും നിരാശരുമാണ്."
"പ്രതിഷേധിക്കുന്ന എല്ലാവരും ഒരു കാര്യത്തിൽ ഐക്യപ്പെടുന്നവരാണെന്ന് തോന്നുന്നു: അവർക്ക് മെച്ചപ്പെട്ട ജീവിതം വേണം. അവർക്ക് സേവനങ്ങൾ വേണം, അവർക്ക് ജോലി വേണം, ജീവിത നിലവാരം ഉയരാൻ അവർ ആഗ്രഹിക്കുന്നു."
സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത കുടിവെള്ളം, വൈദ്യുതി ക്ഷാമം, തൊഴിലില്ലായ്മ, അഴിമതി എന്നിവയ്‌ക്കെതിരെ ആഴ്ചകളോളം നടന്ന പ്രതിഷേധത്തിൽ തെക്കൻ ഇറാഖി നഗരമായ ബസ്ര കഴിഞ്ഞ വർഷം അക്ഷരാര്‍ത്ഥത്തില്‍ തകര്‍ന്നിരുന്നു.
ഇറാഖിൽ നാലാമത്തെ വലിയ എണ്ണ ശേഖരം ഉണ്ട്, എന്നാൽ 40 ദശലക്ഷം ജനസംഖ്യയുടെ 22.5% പേർ 2014 ൽ ഒരു ദിവസം 1.90 ഡോളറിൽ (1.53 ഡോളർ) കുറവാണ് ജീവിക്കുന്നതെന്ന് ലോകബാങ്ക് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. ആറ് വീടുകളിൽ ഒരാൾ ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള ഭക്ഷണ അരക്ഷിതാവസ്ഥ ഇറാഖില്‍ അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ട്.
കഴിഞ്ഞ വർഷം തൊഴിലില്ലായ്മാ നിരക്ക് 7.9% ആയിരുന്നു, എന്നാൽ ചെറുപ്പക്കാർക്കിടയിൽ ഇത് ഇരട്ടിയാണ്. സാമ്പത്തികമായി സജീവമായ ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 17% തൊഴിലില്ലാത്തവരാണെന്നാണ് കണക്കുകള്‍.
2014-ൽ വടക്കും പടിഞ്ഞാറുമുള്ള വലിയ ഭൂപ്രദേശങ്ങളുടെ നിയന്ത്രണം പിടിച്ചെടുത്ത ഇസ്ലാമിക് സ്റ്റേറ്റ് ഗ്രൂപ്പിനെതിരായ ക്രൂരമായ യുദ്ധത്തിന് ശേഷം രാജ്യം വീണ്ടെടുക്കാനുള്ള ശ്രമത്തിലാണ് ഇറാഖ് അതിനിടെയാണ് സര്‍ക്കാര്‍ നയങ്ങളില്‍ അസംതൃപ്തിപൂണ്ട ജനത പ്രതിരോധവുമായി തെരുവിലിറങ്ങിയത്.
ഇറാഖില്‍ ഹ്രസ്വ, ഇടത്തരം പുനർ‌നിർമ്മാണത്തിനായി 88 ബില്യൺ ഡോളർ (71 ബില്യൺ ഡോളർ) ആവശ്യമാണെന്ന് ഇറാഖ് സർക്കാരും ലോക ബാങ്കും കഴിഞ്ഞ വർഷം കണക്കാക്കിയിരുന്നു.
ഒരു ദശലക്ഷത്തിലധികം ആളുകൾ ഇറാഖില്‍ നിന്ന് പലായനം ചെയ്തിട്ടുണ്ടെന്നാണ് കണക്കുകള്‍. ഇറാഖില്‍ ഇപ്പോഴുള്ള 6.7 ദശലക്ഷം പേർക്ക് മാനുഷിക സഹായം ആവശ്യമാണെന്ന് യുഎൻ പറയുന്നു. മതിയായ അടിസ്ഥാന സേവനങ്ങളില്ലാത്ത, സംഘർഷബാധിത പ്രദേശങ്ങളിൽ ജീവിത സാഹചര്യങ്ങൾ വളരെ മോശമാണെന്നും യുഎന്നിന്‍റെ റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ പറയുന്നു.
തൊഴിലില്ലായ്മയ്‌ക്കെതിരേ കര്‍ഫ്യൂ ലംഘിച്ച് തഹ്‌രീര്‍ ചത്വരത്തില്‍ തടിച്ച് കൂടിയ നൂറുകണക്കിന് പ്രക്ഷോഭകരെ പിരിച്ചുവിടാന്‍ കലാപ വിരുദ്ധസേന ആകാശത്തേക്ക് വെടിയുതിര്‍ത്തതോടെയാണ് പ്രശ്നങ്ങള്‍ക്ക് തുടക്കം.
ഇതോടെ ഒരു വര്‍ഷം മുമ്പ് അധികാരത്തിലേറിയ ആദില്‍ അബ്ദുല്‍ ഹമീദിന്‍റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള സര്‍ക്കാരിനെതിരേ ജനരോഷം ശക്തമാകുകയായിരുന്നു. ബഗ്ദാദിന് പുറമെ തെക്കന്‍ നഗരമായ നാസിറയിലും പ്രതിഷേധം അക്രമാസക്തമായി. ഇവിടെ പൊലീസ് വെടിവയ്പില്‍ മൂന്ന് പ്രതിഷേധകരും ഒരു പൊലീസുകാരനും കൊല്ലപ്പെട്ടു.
പ്രതിഷേധം ശക്തമായതോടെ കര്‍ഫ്യൂവിനൊപ്പം രാജ്യവ്യാപകമായി ഇന്‍റര്‍നെറ്റ് സേവനങ്ങളും സര്‍ക്കാര്‍ വിച്ഛേദിച്ചു. സര്‍ക്കാര്‍ വിരുദ്ധ കലാപത്തിന് നേതൃത്വം വഹിക്കാന്‍ ആരും ഇതുവരെ തയ്യാറായിട്ടില്ലെങ്കിലും സര്‍ക്കാറിന്‍റെ അടിച്ചമര്‍ത്തല്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ നേരിടേണ്ടിവന്ന ഷിയാ വിഭാഗത്തിന് ഭൂരിപക്ഷമുള്ള തെക്കന്‍ മേഖലയിലേക്ക് വ്യാപിക്കുകയാണ്.
പ്രധാമന്ത്രി അദില്‍ അബ്ദുല്‍ മഹാദിയുടെ സര്‍ക്കാര്‍ ഒരു വര്‍ഷം പൂര്‍ത്തിയാക്കാനിരിക്കുന്ന സമയത്താണ് സര്‍ക്കാര്‍ വിരുദ്ധ കലാപം ആരംഭിച്ചത്. തൊഴിലില്ലായ്മയോടൊപ്പം ജലവിതരണം തടസപ്പെട്ടതും വൈദ്യുതി വിഛേദിക്കപ്പെട്ടതും ജനങ്ങളെ പെട്ടെന്ന് സര്‍ക്കാറിനെതിരെ തിരിച്ചു.
ഇന്‍റര്‍നെറ്റ് സംവിധാനങ്ങള്‍ എല്ലാം തന്നെ വിഛേദിച്ചു. സര്‍ക്കാര്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ എല്ലാം അടഞ്ഞു കിടക്കുകയാണ്. മൂന്ന് ദിവസമായി നഗരവീഥികള്‍ പ്രതിഷേധക്കാരുടെ കൈയിലാണ്. പ്രതിഷേധക്കാര്‍ക്കെതിരെ റബര്‍ ബുള്ളറ്റും ടിയര്‍ ഗ്യാസും പൊലീസ് പ്രയോഗിച്ചെങ്കിലും ജനങ്ങള്‍ പിരിഞ്ഞ് പോകാന്‍ തയ്യാറായിട്ടില്ല.
തലസ്ഥാനത്ത് സമരങ്ങള്‍ക്ക് നിലക്കേര്‍പ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ടെങ്കിലും പ്രധിഷേധക്കാര്‍ ലിബറേഷന്‍ സ്ക്വയറില്‍ നിന്ന് പിരിഞ്ഞ് പോകാന്‍ തയ്യാറായിട്ടില്ല. ഇവരെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന കാര്യത്തില്‍ പൊലീസും പരാജയപ്പെട്ടു. ഷിയാകള്‍ പുണ്യനഗരമായി കരുതുന്ന നജാഫിലും പൊലീസ് വെടിവെപ്പ് നടത്തി. ഇവിടെയും കര്‍ഫ്യൂ നിലനില്‍ക്കുകയാണ്.
ടെലിവിഷൻ പ്രസംഗത്തിൽ പ്രതിഷേധക്കാരുടെ രാജി ആവശ്യത്തോട് പ്രതികരിക്കവേ, ഇറാഖിന്‍റെ പ്രശ്‌നങ്ങൾക്ക് മാന്ത്രിക പരിഹാരം ഇല്ലെന്ന്' ഇറാഖ് പ്രധാനമന്ത്രി അദില്‍ അബ്ദുല്‍ മഹാദി മഹ്ദി പറഞ്ഞു. തന്നെ പിന്തുണയ്ക്കാൻ നിയമനിർമ്മാതാക്കളോട് മഹ്ദി ആഹ്വാനം ചെയ്തു. മാത്രമല്ല ദരിദ്ര കുടുംബങ്ങൾക്ക് അടിസ്ഥാന വരുമാനം നൽകുന്ന പുതിയ നിയമം പാസാക്കുമെന്ന് വാഗ്ദാനം ചെയ്തു.
