ലണ്ടന്‍; ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ട, നിഗൂഢതകളുടെ നഗരം, ചിത്രങ്ങള്‍ കാണാം
സാമ്യാജ്യങ്ങളുടെ കാലത്ത് സൂര്യനസ്തമിക്കാത്ത രാജ്യം എന്നായിരുന്നു ബ്രിട്ടന്‍ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. ഒരു കാലത്ത് ഏതാണ്ടെല്ലാ വന്‍കരകളിലും കോളനികളുമായി ലണ്ടന്‍ എന്ന നഗരം ലോകത്തെ ഭരിച്ചു. ഇന്നും ലോകക്രമത്തില്‍ പ്രസക്തമായൊരു സ്ഥാനം ബ്രിട്ടനുണ്ട്. രണ്ട് മഹായുദ്ധങ്ങളെ അതിജീവിച്ച ആ നഗരത്തില്‍ 2011 ലെ സെന്‍സസ് അനുസരിച്ച് ഒരു കോടിയില്‍ താഴെ ആളുകള്‍ ജീവിക്കുന്നു. ഒരു വര്‍ഷം അതിന്‍റെ എത്രയേ ഇരട്ടി ആളുകള്‍ ലോകത്തിന്‍റെ വിവിധ രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നായി നഗരം കാണാനായിയെത്തുന്നു. ഇന്നും ഇത്രയും സക്രീയമായി ദിനചര്യകളിലേര്‍പ്പെടുന്ന ഒരു നഗരം എന്തെങ്കിലും ഒളിപ്പിച്ച് വയ്ക്കുമെന്ന് നിങ്ങള്‍ കരുതുന്നുണ്ടോ ? ഇല്ലെന്നാണ് ഉത്തരമെങ്കില്‍ തെറ്റി. ലോകത്തെ ഏറ്റവും തിരക്കേറിയ നഗരങ്ങളിലൊന്നായി നില്‍ക്കുമ്പോഴും പല നിഗൂഢതകളുമൊളിപ്പിച്ചാണ് ലണ്ടന്‍ ഒരോ ദിവസവും മുന്നോട്ട് പോകുന്നത്.
ലണ്ടൻ ബ്ലൂ ബാഡ്ജ് ടൂറിസ്റ്റ് ഗൈഡും ലുക്ക് അപ്പ് ലണ്ടൻ ഹിസ്റ്ററി ബ്ലോഗിന്‍റെയും വാക്കിംഗ് ടൂർ കമ്പനിയുടെയും സ്ഥാപകനുമായ കേറ്റി വിഗ്നാൽ എഴുതിയ ' ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ട ലണ്ടന്‍' എന്ന 200 ഓളം ചിത്രങ്ങളടങ്ങിയ പുസ്തകം എല്ലാ തിരക്കിനിടെയിലും നിശബ്ദമായി ഒളിച്ചിരിക്കുന്ന ലണ്ടന്‍ നഗരത്തെയാണ് കാണിക്കുന്നത്. 2,000 വർഷത്തെ ചരിത്രത്തിൽ നിന്ന് നിരവധി രഹസ്യങ്ങളും അപ്രതീക്ഷിത ചരിത്ര നിധികളും വിശാലമായ ഈ മഹാനഗരം എല്ലാ തിരക്കുകള്‍ക്കിടെയും മറച്ച് വെക്കുന്നു. കാണാം ആ ലണ്ടന്‍ കാഴ്ചകള്‍.
ലോട്ട്സ് പവർ സ്റ്റേഷൻ, ചെൽ‌സി: 1905 മുതൽ പ്രവർത്തനക്ഷമമായ ഈ പവർ സ്റ്റേഷൻ തേംസ് നദിയുടെ തീരത്താണ്. കൂടാതെ ലണ്ടൻ അണ്ടർഗ്രൌണ്ടിന്‍റെ ഡിസ്ട്രിക്റ്റ് ലൈൻ പ്രവര്‍ത്തനത്തിനായി മുമ്പ് ഇവിടെ വൈദ്യുതി വിതരണം ഉണ്ടായിരുന്നു. ലണ്ടനിലെ റേഡിയോ ചരിത്രത്തിലും ഇവിടം ഒരു പങ്കുവഹിച്ചു. 1973 ൽ ഒരു ആന്‍റിനയ്‌ക്കായി ഒരു താൽക്കാലിക സൈറ്റ് നിര്‍മ്മിക്കപ്പെട്ടു. എൽബിസിയും (ഒരു ദേശീയ ടോക്ക് റേഡിയോ സ്റ്റേഷനും) തലസ്ഥാനത്തുടനീളം ക്യാപിറ്റൽ റേഡിയോയും ഇവിടെ നിന്ന് പ്രക്ഷേപണം ചെയ്തിരുന്നു
ആൽ‌ഡ്‌വിച്ച് സ്റ്റേഷൻ: 1907-ൽ ഓൾ‌ഡ്‌വിച്ച് ട്യൂബ് സ്റ്റേഷൻ പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നെങ്കിലും വളരെക്കാലം ഓടിയില്ല. എന്നാല്‍ രണ്ട് ലോക മഹായുദ്ധ കാലത്തും നഗരവാസികള്‍ ഇവിടം ഒരു ബോംബ് ഷെൽട്ടറായി ഉപയോഗിച്ചു. ഇന്ന് സിനിമാ ചിത്രീകരണങ്ങള്‍ക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.
ഹൈഗേറ്റ് സ്റ്റേഷൻ: 'ഹൈഗേറ്റിന് ഒരു ഭൂഗർഭ സ്റ്റേഷൻ ഉണ്ടാകുന്നതിന് വളരെ മുമ്പുതന്നെ, 1867-ൽ ഒരു ഭൂഗർഭ സ്റ്റീം റെയിൽ‌വേ സ്റ്റേഷൻ ആരംഭിച്ചിരുന്നു. പിന്നീട് വടക്കൻ ലണ്ടനിലേക്ക് കൂടുതൽ ലൈനുകൾ വ്യാപിപ്പിക്കാൻ വലിയ പദ്ധതികളും ഇതോടൊപ്പമുണ്ടായിരുന്നു. നോര്‍ത്തേൺ ഹൈറ്റ്സ് പ്രോജക്റ്റ് എന്നാണ് ഇത് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. എന്നാല്‍ രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധം ഈ പദ്ധതികളെ തടസ്സപ്പെടുത്തി. 1950 കളോടെ പദ്ധതി ഉപേക്ഷിച്ചു. പഴയ റെയിൽ‌വേ തുരങ്കങ്ങൾ ഇപ്പോൾ അടച്ചിട്ടു. ഇന്ന് ഇവിടെ സുരക്ഷിതമായ വവ്വാല്‍ കേന്ദ്രമാണ്. ലണ്ടന്‍റെ സ്വന്തം വാവാല്‍ ഗുഹ.
റോയൽ ഐറിസ്, വൂൾവിച്ച്: 1951 ൽ മെർസി നദിയിലാണ് ഈ കടത്തുവള്ളം ജോലി തുടങ്ങിയത്. ദി ബീറ്റിൽസ്, ജെറി, പേസ് മേക്കേഴ്‌സ് എന്നിവരുടെ സംഗീതകച്ചേരികൾ ഉൾപ്പെടെ നടത്തിയ കടത്തുവള്ളങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. എന്നാല്‍ 1991 ല്‍ ഇത് അതിന്‍റെ അവസാനയാത്ര നടത്തി. പിന്നിട് 2002 ൽ ലിവർപൂളിലെ ഫ്ലോട്ടിംഗ് നൈറ്റ്ക്ലബ്ബാക്കി മാറ്റപ്പെട്ടു.
'സ്റ്റോംപി' (ഫോർമർ സോവിയറ്റ് ടി -34 / 85 മീഡിയം ടാങ്ക്), ബെർമോണ്ട്സി: 32 ടണ്ണിന്‍റെ റഷ്യൻ ടാങ്ക് എവിടെയും പൊരുത്തമില്ലാത്ത ഒന്നാണ്. പ്രത്യേകിച്ച് ലണ്ടനിലെ ബെർമോണ്ട്സിയിലെ 19-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ മനോഹരമായ വീടുകളുടെ അരികിൽ എന്ന് വിഗ്നാൽ എഴുതുന്നു. . 1990 കളിൽ ലണ്ടനിലെത്തിയ "സ്റ്റോംപി" എന്ന വിളിപ്പേരുള്ള ഈ ടാങ്ക് 1995-ൽ ഇയാൻ മക്കെല്ലൻ അഭിനയിച്ച റിച്ചാർഡ് മൂന്നാമന്‍റെ സിനിമയ്ക്കായി ഉപയോഗിച്ചു. ഒരു "ടാങ്ക്" സ്ഥാപിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള ആസൂത്രണത്തിലെ തെറ്റിദ്ധാരണമൂലം പ്രദേശവാസിയായ റസ്സൽ ഗ്രേ ടാങ്ക് വാങ്ങുകയും റോഡിന്‍റെ അവസാനഭാഗത്ത് സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. വർഷങ്ങളായി വ്യത്യസ്ത നിറങ്ങളില്‍ ടാങ്ക് ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടു.
വൂൾവിച്ച് ജെട്ടി: ഇപ്പോഴും പ്രവർത്തിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന വൂൾവിച്ച് ആഴ്സണൽ പിയറിന് കിഴക്കാണിത്. 2001 ൽ ആരംഭിച്ച തേംസ് പാത്ത് എക്സ്റ്റൻഷനിൽ നിന്ന് എളുപ്പത്തിൽ കാണാവുന്ന ഒരു ജെട്ടി ആണ്.
വെസ്റ്റ് സെൻട്രൽ സ്ട്രീറ്റ്, കാം‌ഡെൻ: ടോട്ടൻഹാം കോർ‌ട്ട് റോഡിനും ഹോൾബോൺ ട്യൂബ് സ്റ്റേഷനുകൾ‌ക്കുമിടയിലുള്ള ഇടുങ്ങിയ തെരുവ്. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ലണ്ടനിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്രമായ പ്രദേശങ്ങളിലൊന്നായ ഇത് തിരക്കേറിയതും വൃത്തിയില്ലാത്തതും ദാരിദ്ര്യമുള്ളതുമായ ഇടവഴികളുടെ അർദ്ധവൃത്താകൃതിയിലുള്ള മുയല്‍‌ക്കാടായിരുന്നു. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്‍റെ അവസാനത്തിൽ, ന്യൂ ഓക്സ്ഫോർഡ് സ്ട്രീറ്റിന്‍റെ നിർമ്മാണം ഈ ചേരികളിലൂടെയായിരുന്നു.
മില്ലേനിയം മിൽസ്, സിൽ‌വർ‌ടൌൺ: ലണ്ടൻ തുറമുഖത്തിന്‍റെ ഭാഗമായ നഗരത്തിന്‍റെ കിഴക്ക് ഭാഗത്തുള്ള സിൽ‌വർ‌ടൌൺ 19- ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ വ്യവസായ കേന്ദ്രമായിരുന്നതെങ്ങനെയെന്ന് പുസ്തകം വിശദീകരിക്കുന്നു. 1850 കളിൽ ഇവിടെ ഒരു റബ്ബർ ഫാക്ടറിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള സാമുവൽ വിങ്ക്വർത്ത് സിൽവറിൽ നിന്നാണ് ഇതിന് ഈ പേര് ലഭിച്ചത്. ലണ്ടനിലെ മാവ് മില്ലിംഗ് കേന്ദ്രം കൂടിയായിരുന്നു ഈ പ്രദേശം. 1905 ൽ ഒരു വലിയ മാവ് ഫാക്ടറി നിർമ്മിച്ചു. മണിക്കൂറിൽ 100 ചാക്ക് മാവ് ഉത്പാദിപ്പിച്ചു. 1917 ജനുവരി 19 ന് മില്ലേനിയം മില്ലിൽ നിന്ന് 100 മീറ്റർ അകലെയുള്ള സിൽ‌വർ‌ടൌണിലെ ഒരു യുദ്ധോപകരണ ഫാക്ടറിയിൽ ഒരു സ്ഫോടനം ഉണ്ടായി, അവിടെ 73 പേർക്ക് ജീവൻ നഷ്ടപ്പെടുകയും 400 പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു.
റെഡ് ടെലിഫോൺ ബോക്സ്: ഇത് ഒരുപിടി ബ്രിട്ടീഷ് ഡിസൈനുകളിൽ ഒന്നാണ്. യഥാർത്ഥത്തിൽ ഐക്കണിക് എന്ന് വിളിക്കാം. 1921 മുതൽ രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത ഫോൺ കിയോസ്‌കുകളുണ്ടെങ്കിലും, ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധമായ രൂപകല്‍പ്പന വന്നത് 1926-ൽ ഗൈൽസ് ഗിൽബെർട്ട് സ്കോട്ടിന്‍റെ മത്സര എൻട്രിയാണ്. ഇത് കെ 2 എന്നറിയപ്പെടുന്നു. വിശാലമായ സെൻട്രൽ ഗ്ലാസ് പാനൽ തിരിച്ചറിഞ്ഞ കെ 6 ഡിസൈൻ ഈ ചിത്രം കാണിക്കുന്നു. 1936 ലാണ് ഇത് നിര്‍മ്മിച്ചത്. യുകെയിലുട നീളം കാണപ്പെടുന്ന ഏറ്റവും സാധാരണമായ തരം ഫോൺ കിയോസ്‌ ആണിത്.
എസ്. ഷ്വാർട്സ്, 33 എ ഫൌണ്ടിയർ സ്ട്രീറ്റ്, സ്പിറ്റൽഫീൽഡ്സ്: പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്‍റെ തുടക്കത്തിൽ സ്പിറ്റൽഫീൽഡുകളിലെ ഈ തെരുവ് കരകൗശല തൊഴിലാളികൾക്കും വ്യാപാരികൾക്കുമായി സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു. ലോകമഹായുദ്ധങ്ങളില്‍ പലപ്പോഴും അവര്‍ ചേരി ഒഴിപ്പിക്കല്‍ പ്രശ്നങ്ങളെ നേരിട്ടു. ഇപ്പോൾ ലണ്ടനിലെ ഏറ്റവും അഭിലഷണീയമായ ചില വീടുകളിൽ ഒന്നാണിത്. 1950 കൾ വരെ ഷ്വാർട്സ് ഒരു പ്രാദേശിക ഡയറിയായിരുന്നു. നീല നിറത്തിലുള്ള ചിത്രം ഫ്രഞ്ച് തെരുവ് കലാകാരൻ മന്യോളിയുടെതാണ്.
പബ്ലിക് ടോയ്‌ലറ്റുകൾ, ടോട്ടൻഹാം: 2017 ൽ യുകെയിൽ നടത്തിയ സർവേയിൽ 59 ശതമാനം സ്ത്രീകൾ സ്ഥിരമായി ടോയ്‌ലറ്റ് ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് ക്യൂ നിൽക്കുന്നതായി കണ്ടെത്തി. 11 ശതമാനം പുരുഷന്മാർ മാത്രമാണ് ഇത് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്. രചയിതാവ് കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നു: 'ശരീരഘടനയിലും വസ്ത്രത്തിലും വ്യത്യാസങ്ങൾ ഉള്ളതിനാൽ, ടോയ്‌ലറ്റ് വ്യവസ്ഥയുടെ അനുപാതം സ്ത്രീകൾക്ക് അനുകൂലമായി 2: 1 എങ്കിലും ആയിരിക്കണമെന്ന് ബ്രിട്ടീഷ് ടോയ്‌ലറ്റ് അസോസിയേഷൻ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു'
ആബി മിൽസ് പമ്പിംഗ് സ്റ്റേഷൻ, മിൽ മീഡ്സ്, വെസ്റ്റ് ഹാം: ‘“ മലിനജലത്തിന്‍റെ കത്തീഡ്രൽ ”എന്ന് പരാമർശിക്കപ്പെടുന്ന ആബി മിൽസ് ഇറ്റാലിയൻ ഗോതിക്. വിഗ്നാൽ വിശദീകരിക്കുന്നു, ‘നിരസ്ഥാനങ്ങളും ഇരുമ്പുപണികളും പുഷ്പരൂപങ്ങളാൽ മൂടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, മധ്യഭാഗത്ത് ഒരു റഷ്യൻ ഓർത്തഡോക്സ് ശൈലിയിലുള്ള അഷ്ടഭുജാകൃതിയിലുള്ള വിളക്ക് മികച്ച ഇഷ്ടികപ്പണികൾക്ക് മുകളിലാണ്. വാസ്തുവിദ്യ ഒരു വൃത്തികെട്ട പ്രവർത്തനം മറയ്ക്കുന്നു. മലിനജല സംവിധാനം താഴേക്ക് ഒഴുകുന്നതിനായി രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിട്ടുള്ളതാണ്. എന്നാല്‍ ചെൽ‌സി, സ്ട്രാറ്റ്‌ഫോർഡ്, തേംസ്മീഡ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ ജലം ഒഴുകിപ്പോകണമെങ്കില്‍ ഒരു തള്ളല്‍ ആവശ്യമാണ്.
ആബി മിൽസ് പമ്പിംഗ് സ്റ്റേഷൻ, മിൽ മീഡ്സ്, വെസ്റ്റ് ഹാം: 1858 ലെ വേനൽക്കാലത്തെ തുടർന്നാണ് ലണ്ടൻ ‘ദി ഗ്രേറ്റ് സ്റ്റിങ്ക്’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു കാലഘട്ടം അനുഭവപ്പെട്ടത്. ലണ്ടനിലെ മലിനജല സംവിധാനം മാറ്റിമറിച്ച സിവിൽ എഞ്ചിനീയറായ ജോസഫ് ബസൽ‌ജെറ്റിന് നന്ദി പറഞ്ഞ് കൊണ്ട് നഗരത്തിലുടനീളമുള്ള ശുചിത്വം പരിഹരിച്ചതെങ്ങനെയെന്ന് അവർ വിശദീകരിക്കുന്നു. 1875 ൽ പൂര്‍ത്തികരിച്ച പമ്പിംഗ് സ്റ്റേഷൻ ഇന്നും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ലണ്ടനിലെ മലിനജലം ബെക്റ്റണിലെ ശുദ്ധീകരണ പ്രവർത്തനങ്ങളിലേക്ക് പമ്പ് ചെയ്യുന്നു.
ലെയ്റ്റൺ സ്റ്റേഡിയം (ഹെയർ ആന്‍റ് ഹൌണ്ട്സ് ഗ്രൌണ്ട്): 'നിലവിലെ ലെയ്ട്ടൺ ഫുട്ബോൾ ക്ലബ് 1997- ലാണ് കളിക്കാൻ തുടങ്ങിയതെങ്കിലും, 2002-ൽ ഒരു ഹൈക്കോടതി നടപടിയാണ് ക്ലബ്ബിനെ യഥാർത്ഥ ക്ലബ് ഐഡന്‍റിറ്റി ഉപയോഗിക്കുന്നത് തുടരാൻ അനുവദിച്ചത്. ഇത് 1868-ൽ സ്ഥാപിതമായതാണ്. ലണ്ടനിൽ നിലവിലുള്ള ഏറ്റവും പഴയ ക്ലബ്, 'വിഗ്നാൽ എഴുതുന്നു. സ്റ്റേഡിയത്തിൽ 4,000 കാണികളെ ഉൾക്കൊള്ളാനാകും. 2011 ൽ കടക്കെണിയിലായ ക്ലബ്ബ് ലീഗ് ഉപേക്ഷിക്കാൻ നിർബന്ധിതരാവുകയും ലോക്കൽ ഹെയർ ആന്‍റ് ഹൌണ്ട്സ് പബിന്‍റെ പേരിലുള്ള സ്റ്റേഡിയം ഉപേക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തു. 2016 ൽ ലെയ്റ്റൺ എഫ്‌സി ഗ്രൌണ്ടിനെ "കമ്മ്യൂണിറ്റി മൂല്യത്തിന്‍റെ അസറ്റ്" ആയി വാൾത്താം ഫോറസ്റ്റ് കൗൺസിൽ പ്രഖ്യാപിച്ചു, അതിനർത്ഥം ഇത് വികസനത്തിനെതിരെ പരിരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു എന്നാണ്.
ലണ്ടൻ പ്ലെഷർ ഗാർഡൻസ്, സിൽ‌വർ‌ടൗൺ: ഈ ആനന്ദ ഉദ്യാനങ്ങൾ ഒരു പരാജയമാണെന്ന് വിഗ്നാൽ എഴുതുന്നു. 2012 ലണ്ടൻ ഒളിമ്പിക്സ് മുന്നില്‍ കണ്ട് ഈസ്റ്റ് ലണ്ടനിലെ പോണ്ടൂൺ ഡോക്കില്‍ നിര്‍‌മ്മിച്ചതായിരുന്നു ഇത്. എന്നാല്‍ സുരക്ഷാ തകരാറുകൾ, പണമടയ്ക്കാത്ത ബില്ലുകൾ, തുടങ്ങി പല പ്രതിസന്ധികള്‍ ഉയര്‍ന്നപ്പോള്‍ ഈ സംരംഭം ആരംഭിച്ച് ആറ് ആഴ്ചയ്ക്കുള്ളിൽ പൂട്ടി.
ക്രിസ്റ്റൽ പാലസ് സബ്‌വേ: സൗത്ത് ലണ്ടനിലെ ഈ ഭൂഗർഭ സ്ഥലം വിക്ടോറിയൻ എഞ്ചിനീയറിംഗിന്‍റെ അതിശയകരമായ ഒരു ഭാഗമാണ്. ക്രിസ്റ്റൽ പാലസിലേക്ക് മികച്ച പ്രവേശനം നൽകുന്നതിനായി 1865-ലാണ് ഈ സബ്‌വേ തുറന്നത്. 1851-ൽ ഗ്രേറ്റ് എക്സിബിഷനായി ഹൈഡ് പാർക്കിൽ നിർമ്മിച്ച ഒരു വിനോദ വേദി. 1936 ൽ "കൊട്ടാരം" തീപിടുത്തത്തിൽ നശിച്ചു.'
ഹാഗെർസ്റ്റൺ പബ്ലിക് ബാത്ത്സ്, ഹാക്ക്‌നി: ആൽഫ്രഡ് ക്രോസ് ലണ്ടനിലുടനീളം 11 പൊതു കുളിപ്പുരകൾ രൂപകൽപ്പന ചെയ്തു. ഈ കുളിപ്പുര 1904 ൽ തുറന്നു. അക്കാലത്ത് കുറച്ച് പ്രദേശവാസികൾക്ക് ഇൻഡോർ പ്ലംബിംഗ് ഉണ്ടായിരുന്നു. ഒരു ആഢംബരമായിട്ടല്ല, എന്നാൽ ഒരു കേവല ആവശ്യകതയായി അപ്പോഴേക്കും മറിയിരുന്നു. ഒരു സെൻട്രൽ പൂളും വ്യക്തികൾക്ക് 91 സ്ലിപ്പർ ബാത്തുകളും 60 വാഷ് ഹൌസുകളും ഇവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നു. 2000 ൽ ഇവ അടച്ചു. 1577 നും 1580 നും ഇടയിൽ ലോകമെമ്പാടും പ്രദക്ഷിണം ചെയ്ത സർ ഫ്രാൻസിസ് ഡ്രേക്കിന്‍റെ കപ്പലായ ഗോൾഡൻ ഹിന്ദിന്‍റെ ഗിൽഡഡ് വെതർ വെയ്ൻ ഉപയോഗിച്ചാണ് കെട്ടിടത്തിന്‍റെ മേല്‍ക്കൂര അലങ്കരിച്ചത്.
പഴയ ക്യൂരിയോസിറ്റി ഷോപ്പ്: 1567 ലാണ് ഇത് ആദ്യമായി നിർമ്മിച്ചതെങ്കിലും, ഈ മനോഹരമായ കൊച്ചു കടയുടെ ഭൂരിഭാഗവും പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിന്‍റെ ആരംഭത്തിലുള്ളതാണ്. 19 ആം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ചില മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തി. 1870 ൽ ഡിക്കൻസിന്‍റെ മരണത്തെത്തുടർന്ന് ഒരു കാനി പുസ്തക വിൽപ്പനക്കാരൻ തന്‍റെ സ്ഥലത്തിന്‍റെ പേര് മാറ്റിയപ്പോൾ ഈ പേരാണ് നല്‍കിയത്. എന്നാല്‍ ഓൾഡ് ക്യൂരിയോസിറ്റി ഷോപ്പ് (1841) എന്ന നോവലിന് ഈ കെട്ടിടം പ്രചോദനമായതായി പറയപ്പെടുന്നു. ഈ ബന്ധത്തിന്‍റെ പേരില്‍ കെട്ടിടത്തിന് ഗ്രേഡ് II ലിസ്റ്റഡ് സ്റ്റാറ്റസ് ലഭിച്ചു. സ്റ്റേഷനർ‌മാർ മുതൽ ടെയ്‌ലർ‌മാർ, ടാക്കി സുവനീറുകൾ വിൽ‌ക്കുന്ന ഷോപ്പുകൾ തുടങ്ങി വർഷങ്ങളായി ഇതിന് നിരവധി ആവശ്യക്കാരുണ്ടായി. നിലവിൽ ഇത് ഒരു ഷൂ കടയാണ്.
ഇ പ്രൈസ് ആന്‍റ് സണ്‍സ്, ഗോള്‍ബോറേന്‍ റോഡ്, കെന്‍സല്‍ ടൌണ്‍: എഫ്രയീം 1937 ൽ പഴങ്ങളും പച്ചക്കറികളും വില്‍ക്കാനായി തുറന്ന കടയാണിത്. 2015 ൽ ബിസിനസ്സ് അവസാനിപ്പിച്ചെങ്കിലും, എഫ്രയീമിന്‍റെ ചെറുമകൻ രണ്ട് വർഷത്തിന് ശേഷം ഷോപ്പ് വീണ്ടും തുറന്നു. ഇന്ന് ഇത് ഒരു ആളുകളുടെ പ്രീയപ്പെട്ട സ്ഥലമാണ്.
തേംസ് അയൺ വർക്ക്സ് ആന്‍റ് ഷിപ്പിങ്ങ് കമ്പനി. ലെയ്മൗത്ത് വാർഫ്: 1837 ൽ സ്ഥാപിതമായ കമ്പനി ഇരുമ്പ് കപ്പലുകൾ നിർമ്മിച്ച ആദ്യത്തെ കമ്പനിയാണെന്ന് വിഗ്നാൽ പറയുന്നു. എങ്കിലും അവർക്ക് ഫുട്ബോളിൽ കൂടുതൽ പ്രസിദ്ധമായ ഒരു പാരമ്പര്യമുണ്ട്. 1895 ൽ സ്ഥാപിതമായ തേംസ് അയൺ വർക്ക്സ് ഫുട്ബോൾ ക്ലബ് 1900 ൽ വെസ്റ്റ് ഹാം യുണൈറ്റഡ് എന്നറിയപ്പെട്ടു. പിന്നീട് ക്ലബ്ബിന്‍റെ വിളിപ്പേരുകൾ "ദി അയൺസ്", "ദി ഹാമേഴ്‌സ്" എന്നിങ്ങനെ മാറി.
റോയൽ ഗൺ‌പൌവർ മിൽസ്, വാൽ‌തം ആബി: 500 വർഷത്തിലേറെയായി ഇവിടെ വ്യവസായമുണ്ട്. അവൾ എഴുതുന്നു: 'മധ്യകാലഘട്ടത്തിൽ വാൾത്താം ആബിയിലെ സന്യാസിമാരാണ് ഇവിടെ തുണി നിർമ്മിച്ചത്, പിന്നീട് 1600 കളിൽ മില്ലുകൾ സസ്യ എണ്ണയായി പരിവർത്തനം ചെയ്തു. 1787 ൽ സ്ഫോടകവസ്തുക്കൾ നിർമ്മിക്കാൻ തുടങ്ങി. 1997 ൽ ഫാക്ടറി അടച്ചെങ്കിലും 170 ഏക്കർ ഹരിത ഇടം വർഷം മുഴുവനും സന്ദർശകർക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു.
ടീ റൂംസ്, മ്യൂസിയം സ്ട്രീറ്റ്, സോഹോ: ബ്രിട്ടീഷ് മ്യൂസിയത്തിന്‍റെ സാമീപത്താണ് തെരുവ്. 1753 ൽ സർ ഹാൻസ് സ്ലോൺ പുരാതന വസ്തുക്കളും പ്രകൃതി ചരിത്ര ജിജ്ഞാസകളും ശേഖരിച്ചു. ആയിടയ്ക്ക് പുതിയ ഗവർണറുടെ ഡോക്ടറായി സ്ലോയിൻ ജമൈക്കയിൽ 15 മാസം ചെലവഴിച്ചിരുന്നു. അവിടെവെച്ച് കൊക്കോയുടെ രുചി അറിഞ്ഞു. ആദ്യം ഇത് ഇഷ്ടപ്പെടാതിരുന്ന സ്ലോൺ പിന്നീട് ഇത് പാലിൽ കലർത്തി കൂടുതൽ രുചികരമാക്കി ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക്കൊണ്ടുവന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ ആദ്യത്തെ ചോക്ലേറ്റ് പാചകക്കുറിപ്പ് ആയിരുന്നില്ലെങ്കിലും, പല നിർമ്മാതാക്കളും തങ്ങളുടെ ഉൽപ്പന്നം വിൽക്കാൻ സ്ലോണിന്‍റെ പേര് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു, പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മെഡ്‌സർ കാഡ്‌ബറി വരെ.
ഗ്രേറ്റ് ഈസ്റ്റേൺ സ്ട്രീറ്റ്, ഷോർഡിറ്റ്: 1872 നും 1876 നും ഇടയിൽ ഗ്രേറ്റ് ഈസ്റ്റേൺ സ്ട്രീറ്റ് എങ്ങനെ സ്ഥാപിച്ചുവെന്ന് വിഗ്നാൽ പുസ്തകത്തിൽ വിവരിക്കുന്നു. ലണ്ടൻ ഫർണിച്ചർ വ്യാപാരത്തിന്‍റെ കേന്ദ്രവും സ്പെഷ്യലിസ്റ്റ് വർക്ക് ഷോപ്പുകളും നിറഞ്ഞ സ്ഥലമായിരുന്നു. അപ്ഹോൾസ്റ്ററേഴ്സ് വെയർഹൌസായ സാലിൻസ് ലിമിറ്റഡ് 1970 കളിൽ ഇവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നു. അയൽവാസിയായ പ്രീസ്റ്റ്ലി ആന്‍റ് മൂർ 1991 വരെ ഇവിടെ കട്ട്ലറി മൊത്ത വിതരണക്കാരായിരുന്നു. ഇവിടം പിന്നീട് 5 പ്ലസ് ആർക്കിടെക്റ്റുകൾ ഒരു ബോട്ടിക് ഹോട്ടലാക്കി മാറ്റി.
കിംഗ്സ്വേ ട്രാം സ്റ്റേഷൻ, ഹോൾബൺ: ഈ സ്റ്റേഷനിലേക്കുള്ള അവസാന ട്രാം യാത്ര 1952 ലാണ് നടന്നതെന്നും തുരങ്കത്തിന്‍റെ തെക്ക് ഭാഗം റോഡിനായി മാറ്റിയെന്നും പുസ്തകത്തില്‍ പറയുന്നു. 1898-ൽ ലണ്ടൻ കൗണ്ടി കൗൺസിൽ ഹോൾബോൺ ചേരികൾ നീക്കം ചെയ്യാൻ ആഗ്രഹിച്ചു. പുതിയ, വീതിയുള്ള തെരുവിന് കിംഗ്സ്വേ എന്ന് നാമകരണം ചെയ്തു, എഡ്വേർഡ് ഏഴാമൻ രാജാവിന്‍റെ പേരിലായിരുന്നു ഇത്.
സെൻറ് ജോർജ്ജ് ഹോസ്പിറ്റൽ, ഹോൺ‌ചർച്ച്: 'രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നതിന് തൊട്ടുമുമ്പ് പൂർത്തീകരിച്ച ഈ കെട്ടിടം പ്രതിരോധ മന്ത്രാലയം ഏറ്റെടുക്കുകയും RAF ഹോൺ‌ചർച്ച് ഒരു താവളമായി ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്തു,' യുദ്ധാനന്തരം ഇത് പ്രായമായ പ്രാദേശിക രോഗികൾക്കുള്ള ആശുപത്രിയായി മാറി. 2012 ൽ ഒരു നവീകരണം പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ഭൂരിഭാഗം രോഗികളെയും മാറ്റുകയും ചെയ്തു. എന്നാല്‍ ഒരു മാസത്തിനുശേഷം ആശുപത്രിയുടെ ജലത്തില്‍ ലെജിയോനെല്ല എന്ന രോഗാണുവിനെ കണ്ടെത്തി. തുടര്‍ന്ന് ഇത് അടച്ചിട്ടു. 2018 ൽ സൈറ്റ് ഡവലപ്പർമാർക്ക് വിറ്റു.
സെൻറ് ആൻസ് ഹോസ്പിറ്റൽ മോർച്ചറി, ഹാരിംഗി: വിഗ്നാൽ പുസ്തകത്തിൽ ഈ ആശുപത്രിയുടെ ഭീകരമായ തുടക്കത്തെക്കുറിച്ച് പറയുന്നു. 1890 ൽ നോർത്ത് ഈസ്റ്റേൺ ആശുപത്രിക്കായി 19 ഏക്കർ സ്ഥലം തെരഞ്ഞെടുത്തത് എങ്ങനെയെന്ന് അവർ വിശദീകരിക്കുന്നു. 1892 ൽ സ്കാർലറ്റ് പനി 1,169 ലണ്ടന്‍കാരുടെ ജീവനെടുത്തു. മൈതാനത്ത് താൽക്കാലിക കുടിലുകൾ സ്ഥാപിച്ചും രോഗികളെ ചികിത്സിച്ചു. ഈ ആരോഗ്യ അടിയന്തരാവസ്ഥയെത്തുടർന്ന് 500 കിടക്കകളുള്ള നോർത്ത് ഈസ്റ്റേൺ പനി ആശുപത്രി 1892 ഒക്ടോബർ 8 ന് ആരംഭിച്ചു. 1951 ൽ ആശുപത്രിയുടെ പേര് സെന്‍റ് ആൻസ് ജനറൽ ഹോസ്പിറ്റൽ എന്ന് മാറ്റിയതും ഗുരുതരമായ പകർച്ചവ്യാധികൾക്കും നെഞ്ചുവേദനയുള്ള രോഗികൾക്കും 2012 വരെ തുടർന്നും ചികിത്സ നൽകിയിട്ടുണ്ടെന്നും വിഗ്നാൽ വിശദീകരിക്കുന്നു.
ക്ലഫാം ഡീപ് ലെവൽ വേൾഡ് വാർ II ഷെൽട്ടറുകൾ: 'രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടപ്പോൾ, പൊതുജനങ്ങൾക്ക് സംരക്ഷണം നൽകുന്നതിനായി ആഴത്തിലുള്ള 10 ഷെൽട്ടറുകൾ നിർമ്മിക്കാൻ സർക്കാർ ലണ്ടൻ ട്രാൻസ്പോർട്ടിനോട് ഉത്തരവിട്ടു. 1942 ലെ വേനൽക്കാലത്താണ് അവ പൂർത്തിയാക്കിയത്. അപ്പോഴേക്കും നാസി ജർമ്മനിയിൽ നിന്നുള്ള വ്യോമാക്രമണ ഭീഷണി ഏറെക്കുറെ ഒഴിഞ്ഞിരുന്നു. ക്ലാഫാം സൗത്ത് ട്യൂബ് സ്റ്റേഷന് കീഴിലുള്ള ഷെൽട്ടറുകൾ മെഡിക്കൽ സൗകര്യങ്ങൾക്കും ഭവനരഹിതരായ ലണ്ടനുകാർക്ക് താൽക്കാലിക പാർപ്പിടത്തിനുമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടു. 1944 ൽ യൂറോപ്പിൽ നിന്ന് ലുഫ്‌റ്റ്വാഫെ വിക്ഷേപിച്ച പുതിയ വി -1 ഫ്ലൈയിംഗ് ബോംബുകൾക്കെതിരെ വ്യോമാക്രമണ ഷെൽട്ടറുകളായും ഇവ ഉപയോഗിച്ചു. ഓരോ ഷെൽട്ടറിലും പ്രശസ്ത ബ്രിട്ടീഷ് നേവൽ കമാൻഡര്‍മാരുടെ പേര് നൽകി. യുദ്ധം അവസാനിച്ചതിന് ശേഷവും, എച്ച്‌എം‌ടി വിൻ‌ഡ്രഷിൽ എത്തിയ ലണ്ടനിലെ പുതിയ കുടിയേറ്റ കമ്മ്യൂണിറ്റികളെ പാർപ്പിക്കാൻ ഇത് ഉപയോഗിച്ചു. 1956-ൽ അവ അടച്ചു.
ലെഫ്റ്റ് - ഡൻ‌സ്റ്റൺ-ഇൻ-ഈസ്റ്റ് ചർച്ച്, സിറ്റി ഓഫ് ലണ്ടൻ: വിൻ‌നാൽ ഈ പള്ളിയെ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത് ‘ലണ്ടനിലെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ ഹരിത ഇടങ്ങളിലൊന്നാണ്’ എന്നാണ്. 1666-ൽ ലണ്ടനിലെ മഹാ അഗ്നിബാധയെത്തുടർന്ന് ക്രിസ്റ്റഫർ റെൻ പള്ളി പുനർനിർമിച്ചു. നിർഭാഗ്യവശാൽ, ബ്ലിറ്റ്സ് (1940–41) കാലഘട്ടത്തില്‍ പള്ളി അടച്ചു. പിന്നീട് ഇത് ഒരിക്കലും പുനർനിർമിച്ചിട്ടില്ല. 1971 ൽ ലണ്ടനിലെ തിരക്കേറിയ സാമ്പത്തിക ജില്ലയിലെ സമാധാനപരമായ ഒയാസിസ് എന്ന പൊതു ഉദ്യാനമായി പിന്നീടിത് തുറക്കപ്പെട്ടു.
യൂസ്റ്റൺ സ്റ്റേഷൻ: ‘1960 കളിൽ യൂസ്റ്റൺ സ്റ്റേഷൻ പുനർനിർമിച്ചപ്പോൾ, മുമ്പ് യാത്രക്കാർ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ഭൂഗർഭ പാതകൾ അടച്ചിരുന്നു. 1933 ൽ മിക്ക ഭൂഗർഭ റെയിൽ‌വേ കമ്പനികളും സംയോജിപ്പിക്കുന്നതിന് മുമ്പ്, ലൈനുകൾ മാറ്റുമ്പോൾ ആളുകള്‍ക്ക് പ്രത്യേക ടിക്കറ്റുകൾ വാങ്ങേണ്ടി വന്നിരുന്നു.
ഡോളിസ് ഹിൽ ഹ: സ്: ഗ്ലാഡ്‌സ്റ്റോൺ പാർക്കിന്റെ അരികിലുള്ള ഈ വീട് 1825 ൽ ഏറ്റവും സമ്പന്നരായ പ്രാദേശിക കുടുംബങ്ങളിലൊന്നായ ഫിഞ്ച് കുടുംബം നിർമ്മിച്ചതാണ്. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്‍റെ അവസാനത്തോടെ, ട്വീഡ്‌മൗത്ത് പ്രഭുവിന്‍റെ വസതിയായിരുന്നു ഇത്. നാല് തവണ പ്രധാനമന്ത്രി വില്യം എവാർട്ട് ഗ്ലാഡ്‌സ്റ്റോൺ ഉൾപ്പെടെ നിരവധി വിശിഷ്ടാതിഥികള്‍ ഇവിടം സന്ദർശിച്ചിരുന്നു. വീട് സംരക്ഷിക്കാനായി പ്രദേശവാസികൾ നീണ്ട പോരാട്ടങ്ങള്‍ നടത്തിയിരുന്നു. എന്നാല്‍ 2012 ൽ ലണ്ടൻ മേയര്‍ കെട്ടിട സംരക്ഷണത്തിനായി മാറ്റിവച്ചിരുന്ന പണം പിൻവലിച്ചപ്പോൾ ഇത് പൊളിച്ചുമാറ്റി. ഇന്ന് ബ്രെന്‍റ് കൗൺസിൽ കെട്ടിടത്തിന്‍റെ ഫ്ലോർ പ്ലാൻ കാണിക്കുന്ന ഇഷ്ടികപ്പണികൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഹൈഗേറ്റ് എസ്റ്റേറ്റ്, വാൽ‌വർത്ത്: 1974-ൽ എലിഫന്‍റ് ആന്‍റ് കാസിലിലെ ഹെയ്‌ഗേറ്റ് എസ്റ്റേറ്റ് 1,214 ഫ്ളാറ്റുകളിലായി മൂവായിരത്തോളം പേരെ പാർപ്പിച്ചു. അത് തുറന്നപ്പോൾ ആധുനിക സൌകര്യങ്ങളോടുകൂടിയ വിശാലവും നല്ല വെളിച്ചമുള്ളതുമായ വീടുകൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. 2010 ൽ ലെൻ‌ഡിലീസ് പ്രോപ്പർ‌ട്ടി ഡവലപ്പർ‌മാർ ഈ ഭൂമി വാങ്ങി. 2011 നും 2014 നും ഇടയിൽ എസ്റ്റേറ്റ് പൊളിച്ചുമാറ്റി. 284 “ വില താങ്ങാനാവുന്ന വീടുകൾ” (350,000 മുതൽ 1.1 മില്യൺ ഡോളർ വരെ വില) ലഭ്യമാക്കിയിരുന്നു, എന്നാൽ നിലവിലുള്ള പല അന്തേവാസികള്‍ക്കും ഇത് ചെലവേറിയത്. അഞ്ചിൽ ഒരാൾ മാത്രമേ ഇപ്പോള്‍ പ്രദേശത്ത് അവശേഷിക്കുന്നുള്ളൂ.
അസൈലം ചാപ്പൽ, പെഖാം: ഈ കെട്ടിടത്തിന്‍റെ പേര് എങ്ങനെയാണ് തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്നതെന്ന് വിഗ്നാൽ വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. 'ഇത് ഒരു കാലത്ത് മാനസികരോഗികൾക്കുള്ള ആശുപത്രിയായിരുന്നുവെന്ന് പേര് സൂചിപ്പിക്കാം. പക്ഷേ വാസ്തവത്തിൽ ഇത് പബ് ഭൂവുടമകൾക്ക് ഒരു റിട്ടയർമെന്‍റ് ഹോമായിരുന്നു. 1827–33 ൽ നിർമ്മിച്ച ഈ കെട്ടിടം ബ്ലിറ്റ്സ് സമയത്തെ ബോംബേറിനെ തുടര്‍ന്ന് ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടു. 2010 മുതൽ ഇത് ഒരു പരിപാടികള്‍ക്കുള്ള ഇടമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി. നിങ്ങൾക്ക് ഇവിടെ വച്ച് വിവാഹം കഴിക്കാൻ പറ്റും.
റിസർവോയറിന് കീഴിലുള്ള ഫിൻസ്‌ബറി പാർക്ക്: 'അഞ്ച് ദശലക്ഷം ഗാലൻ വെള്ളം കൈവശം വയ്ക്കാൻ കഴിയുന്ന സ്ഥലമാണ് ഫിൻസ്‌ബറി പാർക്കിന്റെ ഹരിത ഇടത്തിന് താഴെ,' വിഗ്നാൽ വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. പാർക്കിനുള്ളിലെ ഒരു മാൻഹോളിലൂടെ മാത്രമേ പ്രവേശിക്കാൻ കഴിയൂ. 1860 കളിൽ ഈസ്റ്റ് ലണ്ടൻ വാട്ടർ വർക്ക്സ് കമ്പനിയാണ് റിസർവോയർ നിർമ്മിച്ചത്. ഇത് തകരുമെന്ന് ഭയപ്പെടുന്നു. 2012 ൽ തേംസ് വാട്ടർ റിസർവോയർ നിർത്തലാക്കി. ഇവിടെ ഷെർലക് ഹോംസ് (2009), പാഡിംഗ്ടൺ (2014) എന്നീ സിനിമകള്‍ ഷൂട്ട് ചെയ്തു.
പ്രിൻസെലറ്റ് സ്ട്രീറ്റ്, സ്പിറ്റൽഫീൽഡ്സ്: ഈ തെരുവ് 1723 ൽ സമ്പന്നമായ ഈസ്റ്റ് ലണ്ടൻ വ്യാപാരികൾക്കായി നിർമ്മിച്ചതാണെന്ന് വിഗ്നാൽ പറയുന്നു. ഈ വീട് ചിത്രീകരണത്തിനും മറ്റ് പരിപാടികള്‍ക്കുമായി മനഃപൂർവ്വം ഒഴിവാക്കപ്പെട്ടു.
മാനർ പ്ലേസ്, വാൽ‌വർത്ത്: വിക്ടോറിയൻ വീടുകളുടെയും കടകളുടെയും ടെറസ് 1800 കളുടെ അവസാനത്തിൽ നിർമ്മിച്ചതാണെങ്കിലും ഹിസ്റ്റോറിക് ഇംഗ്ലണ്ട് ലിസ്റ്റിംഗ് പദവി നിഷേധിച്ചു. വർഷങ്ങളോളം വെറുതെ കിടന്ന് ശേഷം ഇപ്പോള്‍ ബെനഡെറ്റി ആർക്കിടെക്റ്റുകൾ ഇത് വീടുകളായും കടകളായും മാറ്റുന്നു.
അമ്പർ ബുക്സ് ലിമിറ്റഡ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച കാറ്റി വിഗ്നാലിന്‍റെ ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ട ലണ്ടൻ എന്ന പുസ്തകത്തിന്‍റെ കവര്‍.
'കൊവിഡ് മഹാമാരിയുടെ രണ്ടാംവരവിന്റെ ഈ കാലത്ത്, എല്ലാവരും മാസ്‌ക് ധരിച്ചും സാനിറ്റൈസ് ചെയ്തും സാമൂഹ്യ അകലം പാലിച്ചും വാക്‌സിന്‍ എടുത്തും പ്രതിരോധത്തിന് തയ്യാറാവണമെന്ന് ഏഷ്യാനെറ്റ് ന്യൂസ് അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കുന്നു. ഒന്നിച്ച് നിന്നാല്‍ നമുക്കീ മഹാമാരിയെ തോല്‍പ്പിക്കാനാവും.' #BreakTheChain #ANCares #IndiaFightsCorona.
